ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΟΤΙ...

«Οι περισσότεροι από όσους έρχονται στην Ελλάδα δεν είναι πρόσφυγες αλλά μετανάστες. Αυτοί πρέπει να γυρίσουν πίσω»

ΗΞΕΡΕΣ ΟΤΙ…

♦ Οι μετακινήσεις μεταναστευτικών πληθυσμών αυξάνονται παράλληλα με το ξέσπασμα πολέμων, διώξεων πληθυσμών, και οικονομικών κρίσεων στις περιοχές κοντά στις χώρες υποδοχής;

♦ Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την απογραφή του πληθυσμού το 2011, σε σύνολο πληθυσμού 10.815.197, είχαμε 199.101 πολίτες χωρών της Ε.Ε. (στην οποία πλέον ανήκουν η Βουλγαρία και η Ρουμανία), 708.003 άτομα με υπηκοότητα τρίτων χωρών και 4.825 άτομα χωρίς υπηκοότητα ή με αδιευκρίνιστη υπηκοότητα. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των παράτυπων μεταναστών, αλλά διάφορες εκτιμήσεις μιλούν για ανώτατο όριο τις 350.000 περίπου. Με λίγα λόγια, το ποσοστό μεταναστών στην Ελλάδα είναι μικρότερο από 12 μετανάστες σε 100 ντόπιους (πηγή: Δήμητρα Σπαθαρίδου, «5 πράγματα που πιθανόν δεν γνωρίζατε για τους μετανάστες», The Press Project).

♦ Από την έναρξη της κρίσης μέχρι το τέλος του 2014 είχαν μεταναστεύσει στο εξωτερικό περισσότεροι από 200.000 Έλληνες και Ελληνίδες αναζητώντας εργασία και ότι οι δείκτες εξωτερικής μετανάστευσης της χώρας αυξήθηκαν κατά 300% συγκριτικά με την περίοδο προ κρίσης; (πηγή: Helena Smith, «Young, gifted and Greek: Generation G – the world’s biggest brain drain», 19.1.2015, The Guardian)

ΉΞΕΡΕΣ ΟΤΙ…

♦ «Μετανάστες» ονομάζονται οι άνθρωποι που μετακινούνται από έναν τόπο σε έναν άλλον κυρίως για οικονομικούς λόγους ή για αναζήτηση εργασίας; Ας συζητήσουμε τους όρους «παράνομος», «παράτυπος», «χωρίς χαρτιά», αφού μελετήσουμε τα στοιχεία που αναφέρει η «Πλατφόρμα διεθνούς συνεργασίας για τους μετανάστες χωρίς έγγραφα» εδώ.

♦ «Πρόσφυγες» ονομάζονται οι άνθρωποι που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους γιατί εκεί διώκονται είτε για πολιτικούς είτε για εθνικούς είτε για θρησκευτικούς λόγους και κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να υποστούν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους; (βλ. περισσότερα στη σελίδα της Διεθνούς Αμνηστίας)

ΑΣ ΣΥΖΗΤΗΣΟΥΜΕ…

♦ Ο διαχωρισμός προσφύγων και μεταναστών ωστόσο είναι συχνά παραπλανητικός. Και αυτό γιατί πολλές φορές στόχο έχει μονάχα να υποδείξει ότι κάποιοι από τους ανθρώπους που αγωνίζονται να ζήσουν αναζητώντας την τύχη τους σε χώρες μακριά από τη δική τους είναι υποχρεωμένοι να επιστρέψουν στη χώρα από την οποία έφυγαν επειδή ακριβώς αδυνατούσαν να επιβιώσουν· ή, ακόμα χειρότερα, ότι κάποιοι δικαιούνται μια καλύτερη ζωή ενώ κάποιοι άλλοι όχι.

♦ Την ίδια σκοπιμότητα εξυπηρετεί συχνά και ο διαχωρισμός των ανθρώπων που μεταναστεύουν σε «παράνομους», «παράτυπους» ή «χωρίς χαρτιά». Οι εν λόγω κατηγοριοποιήσεις φτιάχνονται από τις χώρες υποδοχής προκειμένου αυτές να μπορούν να επιλέγουν επί της ουσίας ποιοι από τους μετανάστες/πρόσφυγες θα γίνουν αποδεκτοί και ποιοι όχι.

♦ Πώς πιστεύεις ότι οι οφείλουν να αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες/μετανάστες οι κάτοικοι των χωρών υποδοχής; Πώς προσδοκάς να αντιμετωπίσουν εσένα οι κάτοικοι της χώρας του εξωτερικού στην οποία ενδεχομένως να μείνεις κάποια στιγμή είτε από επιλογή (αναζήτηση εργασίας, σπουδές κ.λπ.) είτε από ανάγκη;

♦ Αφού διαβάσουμε το ποίημα του Μπρεχτ, ας αναλογιστούμε αν η μετανάστευση που προκαλείται από την ανέχεια είναι μια ελεύθερη επιλογή ή μια επιλογή πολυτελείας.

 Λαθεμένο μού φαινόταν πάντα τ’ όνομα που μας δίναν:

«Μετανάστες».

Θα πει, κείνοι που αφήσαν την πατρίδα τους. Εμείς, ωστόσο,

δε φύγαμε γιατί το θέλαμε,

λεύτερα να διαλέξουμε μιαν άλλη γη. Ούτε

και σε μιαν άλλη χώρα μπήκαμε

να μείνουμε για πάντα εκεί, αν γινόταν.

Εμείς φύγαμε στα κρυφά. Μας κυνηγήσαν, μας προγράψανε.

Κι η χώρα που μας δέχτηκε, σπίτι δε θα ‘ναι, μα εξορία.

Έτσι, απομένουμε δω πέρα, ασύχαστοι, όσο μπορούμε πιο κοντά

στα σύνορα,

προσμένοντας του γυρισμού τη μέρα, καραδοκώντας το παραμικρό

σημάδι αλλαγής στην άλλην όχθη, πνίγοντας μ’ ερωτήσεις

κάθε νεοφερμένο, χωρίς τίποτα να ξεχνάμε, τίποτα

ν’ απαρνιόμαστε,

χωρίς να συχωράμε τίποτ’ απ’ όσα έγιναν, τίποτα δε συχωράμε.

Α, δε μας ξεγελάει τούτη η τριγύρω σιωπή! Ακούμε ίσαμ’ εδώ

τα ουρλιαχτά που αντιλαλούν απ’ τα στρατόπεδά τους. Εμείς

οι ίδιοι

μοιάζουμε των εγκλημάτων τους απόηχος, που κατάφερε

τα σύνορα να δρασκελίσει. Ο καθένας μας,

περπατώντας μες στο πλήθος με παπούτσια ξεσκισμένα,

μαρτυράει την ντροπή που τη χώρα μας μολεύει.

Όμως κανένας μας

δε θα μείνει εδώ. Η τελευταία λέξη

δεν ειπώθηκε ακόμα.

Μπέρτολτ Μπρεχτ, Ποιήματα, μτφρ. Μάριος Πλωρίτης (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου)

 

♦ Πώς οφείλει ένα κράτος και οι πολίτες του να αντιμετωπίζουν ανθρώπους που κινδυνεύει η ζωή τους;


ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΟΤΙ...

«Δεν χωράνε άλλοι μετανάστες στην Ελλάδα»

ΑΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΟΥΜΕ…

♦ Ποιος είναι ο ακριβής αριθμός των μεταναστών που ζουν στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή;

♦ Ποιος είναι ο ακριβής αριθμός των Ελλήνων που κατά τη διάρκεια της κρίσης μετανάστευσαν σε χώρες της Ευρώπης ή της Αμερικής προς αναζήτηση εργασίας;

♦ Ποια η εξέλιξη του δείκτη γεννητικότητας στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης;

♦ Στην αναζήτηση αυτών των αριθμών, καλό θα ήταν να προσκομιστούν στοιχεία από περισσότερες από μία πηγές, ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση και η αξιολόγηση τόσο των στοιχείων όσο και των πηγών.

♦ Μπορεί να οριστεί η «χωρητικότητα» μιας χώρας σε ανθρώπους; Αν ναι, με βάση ποια κριτήρια;

ΉΞΕΡΕΣ ΟΤΙ…

♦ Για πολλούς από τους πρόσφυγες η Ελλάδα αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό, καθώς οι ίδιοι επιθυμούν να μεταβούν και να διαμείνουν σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

♦ Και ότι σύμφωνα με την οδηγία «Δουβλίνο ΙΙ» της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι χώρες υποδοχής των προσφύγων που αιτούνται άσυλο έχουν το δικαίωμα να στείλουν τους πρόσφυγες πίσω στην πρώτη χώρα από την οποία εισήλθαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

♦ Ή ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επί της ουσίας επιβάλλει στα ευρωπαϊκά κράτη που ακολουθούν τις οδηγίες της να κλείσουν τα σύνορά τους για τους περισσότερους πρόσφυγες, με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται στην Ελλάδα πολλοί μετανάστες που ο αρχικός προορισμός τους ήταν η Βόρεια Ευρώπη;

♦ Το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων δεν το έχει δεχτεί η Ελλάδα αλλά η Τουρκία, η Ιορδανία και ο Λίβανος; Στον Λίβανο μάλιστα, οι Σύροι πρόσφυγες ανέρχονται στο ¼ του συνολικού πληθυσμού. Από την άλλη, στις αρχές του 2016, κατέφυγαν στην Ιορδανία –που από άποψη έκτασης και πληθυσμού είναι μικρότερη από την Ελλάδα– περίπου 600.000 Σύροι πρόσφυγες. Μπορείς να βρεις ποιος ήταν ο αντίστοιχος αριθμός των προσφύγων από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ που βρέθηκαν στην Ελλάδα την ίδια περίοδο;

 

ΑΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΟΥΜΕ…

♦ Το υποθαλάσσιο μουσείο στο ισπανικό νησί Λανθαρότε για τους χιλιάδες πρόσφυγες που πνίγηκαν στα νερά της Μεσογείου στην προσπάθειά τους να εισέλθουν στο ευρωπαϊκό έδαφος. Όπως σημειώνει ο ίδιος ο καλλιτέχνης, Τζέισον ντε Κερ Τέιλορ: «Το έργο δεν αποτίνει φόρο τιμής και δεν προορίζεται ως μνημείο για τις ζωές που χάνονται, αλλά λειτουργεί ως μια σκληρή υπενθύμιση της συλλογικής ευθύνης της παγκόσμιας κοινότητάς μας» (βλ. “Κόβει την ανάσα το πρώτο υποθαλάσσιο μουσείο με θέμα τους πρόσφυγες, ΤaΝea.gr).

♦ Στη φωτογραφία που ακολουθεί βλέπουμε ένα από τα γλυπτά του μουσείου με τίτλο «Σχεδία της Λαμπεντούζα», που αναφέρεται στο τραγικό ναυάγιο του 2015, στο οποίο πνίγηκαν 1.000 μετανάστες και μετανάστριες ανοιχτά του ιταλικού νησιού.

Μνημείο_Λαμπεντούζα

 

 

 

ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΟΤΙ...

«Οι πρόσφυγες έπρεπε να κάτσουν στην πατρίδα τους και να πολεμήσουν»

ΑΣ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΟΥΜΕ…

♦ Είναι πάντοτε εφικτό να πολεμάς σε μια χώρα που βομβαρδίζεται, ειδικά όταν δεν υπάρχει κανένας σύμμαχος γι’ αυτήν;

♦ Τον Μάρτιο του 2016 έκλεισαν πέντε χρόνια πολέμου στο έδαφος της Συρίας. Σύμφωνα με έρευνα της UNICEF («No Place for Children – The Impact of Five Years of War on Syria’s Children and their Childhoods», προσβάσιμο εδώ), όσα παιδιά από τη Συρία είναι μέχρι πέντε ετών δεν έχουν γνωρίσει τίποτε άλλο πέρα από μια ζωή διαμορφωμένη σε συνθήκες πολέμου. Ο αριθμός των παιδιών αυτών εκτιμάται στα 2,9 εκατομμύρια εντός της Συρίας και στις 811.000 εντός γειτονικών χωρών. Μάλιστα η έρευνα επισημαίνει ότι πρέπει να αναληφθεί άμεση δράση αν δεν θέλουμε να χαθεί ολόκληρη αυτή η γενιά.

ΑΣ ΔΟΥΜΕ…homs

♦ Το βίντεο που καταγράφηκε από μια κάμερα η οποία βρισκόταν σε ένα τανκ πάνω από τη Συρία και ας συζητήσουμε αν είναι εφικτό να μείνουν οι κάτοικοι της χώρας στον τόπο τους.

ΑΣ ΦΑΝΤΑΣΤΟΥΜΕ…

♦ Πώς και πού θα ήσουν εσύ και η οικογένειά σου αν στη χώρα σου γινόταν πόλεμος επί πέντε χρόνια;

♦ Τι θα σκεφτόσουν αν κατάφερνες να δραπετεύσεις από αυτόν τον πόλεμο και στην πρώτη χώρα που θα έφτανες είτε θα σε έκλειναν σε κάποιο στρατόπεδο είτε θα σε ανάγκαζαν να γυρίσεις πίσω;

ΑΚΟΥΣΑΜΕ ΟΤΙ...

Οι Αλβανοί μετανάστες δεν είναι πρόβλημα γιατί έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική κοινωνία σε αντίθεση με τους υπόλοιπους

 

ΑΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΟΥΜΕ…

♦  Πώς αντιμετωπίζονταν από τον τύπο της δεκαετίας του 1990 οι Αλβανοί μετανάστες;

♦ Τι γνωρίζεις για τον Οδυσσέα Τσενάι;

♦ Πώς ακριβώς αντιλαμβάνεσαι τον όρο «ενσωμάτωση»;

ΑΣ ΣΥΖΗΤΗΣΟΥΜΕ…

♦ Γιατί αποτελεί πρόβλημα κάποιος ή κάποια που δεν έχει τις ίδιες συνήθειες με εμάς;

♦ Πώς θα σου φαινόταν μια κοινωνία με πανομοιότυπα πολιτισμικά χαρακτηριστικά;

♦ Έχεις σκεφτεί ποτέ για ποιον λόγο βαφτίζουμε κάτι ως «διαφορετικό»;

♦ Υπάρχουν περιπτώσεις που το «διαφορετικό» συνιστά πρόβλημα;