Ας επιστρέψουμε στον 20º αιώνα...
♦ Ο όρος «αντισημιτισμός» ωστόσο δεν εμφανίστηκε νωρίτερα από τα τέλη του 19ου αιώνα, δηλαδή σε κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες αρκετά διαφορετικές από την αρχαιότητα και τον μεσαίωνα. Την περίοδο εκείνη είχαν ήδη αρχίσει να διαμορφώνονται τα εθνικά κράτη, διαδικασία που συνοδεύτηκε από την αναζήτηση των εθνικών ταυτοτήτων, βασικό κριτήριο για τη συγκρότηση των οποίων ήταν η γλωσσική και πολιτιστική κοινότητα.
♦ Σε αυτό το πλαίσιο αναδείχτηκε σταδιακά ο σύγχρονος εθνικισμός. Σε κράτη όπως η Ιταλία και η Γερμανία, πήρε τη μορφή της ανόδου δεξιών κινημάτων, για τα οποία επί της ουσίας επινοήθηκε ο όρος «εθνικισμός». Τα κινήματα αυτά τα χαρακτήριζε η πολιτική ξενοφοβία, που εκφράστηκε με ακραίο τρόπο στον αντισημιτισμό και όχι μόνο. ΙΣΠΑΝΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΡΑΤΣΙΣΜΟ
♦ Την ίδια περίοδο εξελίσσονται οι ρατσιστικές θεωρίες περί «φυλών» και «φυλετικού διαχωρισμού», που μεταξύ άλλων κατηγοριοποιούν ορισμένες ομάδες ανθρώπων σε «Αρίους» και «Σημίτες».
♦ Με βάση αυτά τα στοιχεία ο αντισημιτισμός θεωρείται μια κοσμική ιδεολογία η οποία δεν ταυτίζεται με το θρησκευτικό μένος εναντίον των Εβραίων που είχε εμφανιστεί τους προηγούμενους αιώνες. Πλέον το σχήμα της θρησκευτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στον χριστιανισμό και τον ιουδαϊσμό δίνει τη θέση του στο σχήμα της φυλετικής αντιπαράθεσης: οι Εβραίοι παρουσιάζονται ως επικίνδυνη σημιτική φυλή. Όπως καταγράφεται στη βιβλιογραφία, ο αντισημιτισμός είναι η ρατσιστική εκδοχή του σύγχρονου αντιεβραϊσμού.
♦ Μέσα από μια τέτοια διαδρομή, για πολύ κόσμο, η λέξη «Εβραίος» κατέληξε να έχει αρνητική συνδήλωση, να ταυτίζεται σχεδόν με όλα τα αρνητικά στερεότυπα που της αποδίδονται, να αποτελεί τελικά άλλη μια λέξη για να περιγράψει το κακό και το ανεπιθύμητο.
♦ Εκείνη την περίοδο ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο η αντίληψη ότι οι Εβραίοι είναι κίνδυνος για την ευρωπαϊκή (και όχι μόνο) κοινωνία, στην οποία δεν μπορούν με τίποτα να ενσωματωθούν, επομένως η μόνη λύση είναι η απομάκρυνσή τους (απελάσεις, αφαίρεση της ιδιότητας του πολίτη, απολύσεις από το δημόσιο).
ΑΣ ΣΚΕΦΤΟΥΜΕ…
♦ Η έξαρση του αντισημιτισμού και η επιθετική πρακτική εφαρμογή της συνέβησαν ακριβώς την περίοδο έξαρσης του εθνικισμού και των αντιλήψεων περί φυλετικής καθαρότητας και ανωτερότητας. Πώς θα το αιτιολογούσες;
♦ Πώς θεωρείς ότι συνδέεται ο αντισημιτισμός με τον εθνικισμό και τον ρατσισμό, αλλά και εν γένει με τη στερεοτυπική σκέψη και την προκατάληψη;
ΑΣ ΣΥΖΗΤΗΣΟΥΜΕ...
♦ Ύστερα από όσα αναζητήσαμε μέχρι στιγμής για το ζήτημα του αντιεβραϊσμού και του αντισημιτισμού κατά τη διάρκεια της ιστορίας, μπορούμε τώρα να ανασυγκροτήσουμε και να καταγράψουμε τα αρνητικά στερεότυπα με τα οποία έχουν ταυτιστεί κατά καιρούς οι Εβραίοι;
♦ Έχεις ακούσει ή διαβάσει ποτέ απόψεις που βασίζονται ή αναπαράγουν τέτοιου είδους στερεότυπα; Πιστεύεις ότι αυτά τα στερεότυπα αναπαράγονται από μεμονωμένους ανθρώπους ή ομάδες ανθρώπων ή εκτιμάς ότι διαπερνούν τη σκέψη μας συνολικότερα ως αναμφισβήτητες αλήθειες;
♦ Η κατασκευή μιας «μυθικής φιγούρας του κακού», η οποία μάλιστα αναπαράγεται ως προφανής ανά τους αιώνες, θεωρείς ότι έχει κάποια σχέση με τη λογική και με μια συλλογιστική που μπορεί να αποδείξει τα συμπεράσματά της βασισμένη στο επιχείρημα και τον διάλογο;
ΑΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΟΥΜΕ…
♦ Έχεις ακούσει να εκφράζονται αντισημιτικές απόψεις από κάποιο σημερινό κόμμα; Μπορείς να φέρεις κάποιο παράδειγμα;